Zaawansowana optymalizacja tras jest rekomendowana każdemu przedsiębiorstwu, które musi codziennie odbierać i dostarczać zamówienia do wielu klientów, bądź wykonywać usługi przy pomocy wielu pojazdów.

Zarządzanie flotą pojazdów dostawczych, mające na celu optymalne wyznaczanie tras wiąże się z wieloma wątkami takimi jak: wybór punktów, które odwiedza każdy pojazd dostawczy oraz ustalenie kolejności obsługi punktów. Celem jest minimalizacja kosztów transportu. W rzeczywistości jednak planowanie tras jest dużo bardziej skomplikowane a jego zakres sięga dalej niż tradycyjne podejście do VRP.

W realnych warunkach pojawia się szereg dodatkowych ograniczeń i celów, które należy wziąć pod uwagę w procesie planowania. Z powodu dużej liczby takich ograniczeń, ręczne ułożenie optymalnej trasy jest niemal niewykonalne.

Na jakie problemy serwisantów mogą pomóc zaawansowane algorytmy optymalizacyjne?

Vehicle Routing Problem z oknami czasowymi (VRPTW) jest często pojawiającym się zagadnieniem w firmach świadczących usługi serwisowania różnorodnego sprzętu RTV/AGD. Istotnym czynnikiem branym pod uwagę podczas planowania wizyt serwisantów u klientów jest określony przedział czasu (okna czasowe), w którym klienci chcą zostać obsłużeni.

Częstymi przypadkami realnie występującymi w pracy wykonywanej przez serwisantów jest pojawienie się ich w miejscu wskazanym przez klienta ale przed ustalonym czasem wykonania usługi. Niestety w wielu przypadkach serwisanci nie mogą rozpocząć swojej pracy, przed otwarciem ustalonego okna czasowego. Musi poczekać do momentu, w którym stanie się to możliwe. W wielu wypadkach powoduje to stratę czasowego, którą pracownik mógłby wykorzystać w inny sposób przynoszący korzyści jemu, lub firmie w której jest zatrudniony. Przybycie już po otwarciu okna czasu jest również niepożądane, gdyż ograniczony przewidziany czas może uniemożliwić wykonanie usługi przez serwisanta i wymusić w przyszłości kolejny przyjazd do klienta.

Przy planowaniu tras należy pamiętać, że godziny otwarcia miejsc docelowych lub magazynów wyznaczonych przez klientów mogą być również zależne od dni tygodnia. Dlatego usługa może być dostarczana jedynie w ramach jednego lub kilku dozwolonych okien czasowych.

Należy również uwzględnić czas potrzebny na zarejestrowanie przyjazdu kierowcy, po dotarciu na miejsce. Brak jego uwzględnienia może doprowadzić do zamknięcia okna czasowego.

Jak można usprawnić pracę?

Przedstawiony przykład wskazuje kilka problemów a zarazem celów do osiągnięcia których powinny dążyć przedsiębiorstwa świadczące usługi serwisowe. Jednym z nich jest zaprojektowanie zestawu tras, które minimalizują koszty dla każdego pojazdu. Głównie poprzez to, że każdy punkt obsługi (klient) jest odwiedzany raz, w preferowanym oknie czasowym.

Jako przykład innego celu może posłużyć zminimalizowanie liczby pojazdów, oraz krótsza odległość przejazdu. Serwisant może również postarać się zmaksymalizować liczbę wykonanych przez siebie usług.

Klientów dzieli się na stałych i nowych. Harmonogram tras dla stałych klientów zawiera zaplanowane sekwencje tras. Nowi klienci, którzy oznaczają nowe zamówienia do wykonania, muszą zostać uwzględnieni w istniejących już trasach. Zazwyczaj w ciągu bardzo krótkiego okresu około pięciu – dziesięciu sekund, system musi dokonać przydziału, w której z istniejących, zaplanowanych wcześniej tras, pojawia się wizyta u nowego klienta.

Korzyści, które serwisant czerpie z optymalizacji

Dzięki zastosowaniu rozwiązań korzystających z algorytmów VRP możliwe staje się dostarczenie wielu korzyści i usprawnień. Można więc mówić o rozwiązaniu części problemów towarzyszących pracy serwisantów.

Nowe narzędzia są sposobami na:

wizualizację punktów na mapie z obsługiwanymi urządzeniami
skrócenie czasu planowania
automatyczne optymalizacji harmonogramu
tworzenie harmonogramu wizyt dla każdego klienta
przesyłanie informacji o problemach z realizacją usłu
możliwość śledzenia tras podróży
monitorowanie aktualnej pozycji pojazdów przy użyciu GPS
wysyłanie na urządzenia mobilne kierowców listy tras
wysłanie informacji na urządzenia mobilne klientów o lokalizacji serwisanta
automatyczne tworzenie listy zadań do wykonania przez serwisantów

Dzięki stałemu monitorowaniu działań wykonywanych przez serwisanta, dyspozytor może na bieżąco modyfikować harmonogram jego pracy. Co więcej, osoby odpowiedzialne za zarządzanie trasami mają stały wgląd w lokalizację kierowcy. Może to pomóc w określeniu jego lokalizacji, gdy na przykład, pojawiają się nieprzewidziane sytuacje, jak: awaria pojazdu pojazdu tego, bądź innego serwisanta. Dyspozytor może pomóc w rozwiązaniu problemu ze skierowaniem auta do naprawy, czy znalezieniu transportu zastępczego. Następnie skierować go w miejsce usługi oszczędzając na czasie i kosztach paliwa.

Możliwość optymalnego przypisywania zadań do pojazdów

Wykorzystanie cyfrowych map w celu wspierania rozwiązań dla transportu, oferuje możliwość wprowadzania ważnych z punktu widzenia firmy obszarów i lokalizacji. Może także rejestrować trasy przebyte przez pojazdy. Implementacja map cyfrowych, indywidualnie dostosowanych do potrzeb przedsiębiorstw, usprawnia proces zarządzania dużą ilością zleceń. Umożliwia także planowanie optymalnych tras, co w rezultacie prowadzi do oszczędności na transporcie.

Dzięki możliwości śledzenia przebiegu tras oraz stałego monitoringu przy wykorzystaniu GPS, firma jest w stanie kontrolować przebieg wykonywanych postępów w procesie realizacji zleceń. Dodatkowo ma możliwość ustalenia, oraz czy zostały one zakończone.

Za sprawą rozwiązania dla transportu jakim jest zaawansowana optymalizacja tras, dyspozytor bądź planista jest w stanie wykorzystać dane dotyczące konkretnych pojazdów. Do systemu można wprowadzić dane opisujące rodzaj transportowanego przez dany pojazd ładunku. Można również określić typ wykonywanego zlecenia, a także maksymalny i bieżący czas pracy serwisanta bądź kierowcy. Do tego, w systemie jest możliwe określenie kosztu przejazdu pojazdu do klienta. Dane są wykorzystywane przez oprogramowanie optymalizujące trasy aby zapewnić, że żadne z ograniczeń nie zostanie pominięte (np. czas pracy kierowcy).

Korzystanie z map cyfrowych

W ramach korzystania z map cyfrowych możliwie jest dokonanie podziału na obszary. Pogrupowanie obszarów na rejony posiadające wspólne cechy usprawnia zarządzanie logistyką. Proces podziału jest intuicyjny a jego wykonanie zależy od preferencji dyspozytora. Podział mapy może być dokonany za pomocą kolorów, bądź oznaczany dowolnie wybranymi kształtami. Taki podział służy do tworzenia z oznaczonych rejonów grup o wspólnych cechach. Za jego pomocą wykonuje się obliczenia, na podstawie których możliwa jest optymalizacje tras. Dodatkowo, usprawnia także automatyzację przydziału zleceń do poszczególnych rejonów.

Nadanie parametrów pojazdom, oraz wykorzystanie wysoce precyzyjnych map cyfrowych, przekłada się pozytywnie na wyznaczenie tras w optymalny sposób. Czyli w taki, który uwzględnienia każdy pojazd należącego do floty.

Wykorzystane algorytmy optymalizacyjne wyznaczają trasy, w których brana jest pod uwagę kolejność realizacji zleceń, wraz z problematyką uwzględniającą okna czasowe. Dana trasa zawiera też okresy zrealizowania usługi serwisowej. Co więcej, dyspozytor może wybrać jedną z wielu dostępnych opcji tras. Może on dokonać wyboru np. spośród trasy najszybszej, trasy najtańszej bądź najkrótszej.

Trasy dla serwisantów

Oprogramowanie wykorzystujące algorytmy VRP uwzględniają wprowadzone do systemu parametry trasy. Obliczy również przewidywany czas przejazdu i czas potrzebny na realizację zadań przypisanych do kierowcy pojazdu. W sytuacji przyjęcia przez dyspozytora dodatkowych zleceń do realizacji, wyznaczone wcześniej optymalne trasy mogą być edytowane w ciągu dnia pracy.

Systemy wykorzystywane w pracy serwisantów umożliwiają planowanie tras jednorazowych oraz trasowanie powtarzalnych sekwencji dróg do pokonania przez kierowcę w celu realizacji zlecenia.

Wszystkie dane opisujące trasy czyli ich parametry takie jak godzina i dzień, wraz z wykazem wszystkich kierowców i pojazdów, są widoczne. Na podstawie tych informacji wyliczana jest najbardziej optymalna trasa oraz czas realizacji i odległość do pokonania.

Zarządzanie flotą w oparciu o algorytmy optymalizacyjne pomaga przedsiębiorstwom osiągnąć ograniczenie kosztów transportu. To także możliwość zdobycia przewagi konkurencyjnej oraz realizowania celów strategicznych przedsiębiorstwa. Wykorzystanie algorytmów wspomaga również podział obowiązków w oparciu o dyspozycyjność pojazdów i serwisantów (kierowców). Dodatkowo, skraca długość tras przyczyniając się do oszczędności na transporcie i wysoce skutecznym wykorzystywaniem floty pojazdów i czasu.